Leeftijd vanaf 16 jaar

Meer weten?

Jongeren van 16 jaar bevinden zich aan het einde van de midden-adolescentie. Dit betekent dat ze vooral gericht zijn op hun peers: hun wereld is nu grotendeels verschoven naar hun vrienden, kennissen en andere leeftijdsgenoten.

Hoewel ze in staat zijn anderen te begrijpen, gevolgen van gedrag in te schatten, gebeurtenissen binnen een moreel kader te plaatsen en zaken in perspectief te zien, maken ze toch nog vaak inschattingsfouten. Vooral het inschatten van risico’s loopt soms nog moeilijk.

Op zoek naar wie ze zijn, naar wat ze in het leven willen en naar hoe ze in de wereld willen staan, tasten ze hun grenzen af (en die van hun omgeving). Daar hoort bij dat ze af en toe - al dan niet ernstig - over de grenzen gaan.

Ze hebben soms moeite om zich aan de geldende regels te houden. Ze kunnen op dat vlak moeilijk de gevolgen van hun eigen gedrag inschatten. Ze zijn op zoek naar spanning en kicks. Ze gaan gretig op zoek naar nieuwe ideeën en gebruiken hierbij doelbewust de prikkels die ze rondom hen vinden, ook in de media.

Doelbewust op zoek gaan naar inhoud en helden die spanning creëren, grenzen aftasten, en tegen grenzen duwen, speelt een belangrijke rol in hun identiteitsproces. Daarbij komen ze soms in de marge van de criminaliteit of illegaal gedrag terecht.

Wat het moreel kompas betreft, is er tijdens de adolescentie mogelijks een groei naar een hoger niveau van morele ontwikkeling (post-conventioneel niveau). Jongeren worden verwacht te evolueren naar een niveau van moreel reflecteren dat rekening houdend met heel wat ethische en morele factoren, hen in staat stelt om eigen belang af te wegen ten aanzien van het belang van anderen, van de omgeving, van de maatschappij en van de wereld. De wet, de regel wordt niet meer allesomvattend en bepalend aangenomen. Jongeren zijn in staat om wetten, regels en afspraken af te wegen tegen humane, ethische en morele waarden en normen.

Hier moeten we 2 kantlijnen bij maken. Omdat het hier om een zeer complex iets gaat, komt niet elke jongeren en/of volwassene tot dit niveau van moreel functioneren. Ten tweede is het eigen aan jongeren dat ze tijdens deze ontwikkelingsfase heel wat cognitieve fouten maken zoals zwart-wit redeneren, het imaginair publiek (het gevoel dat je wordt aangekeken of in de gaten wordt gehouden met bijbedoelingen), naïef idealisme … Die cognitieve fouten maken dat het moreel kompas nog niet optimaal post conventioneel werkt.